নেপালৰ কেন্দ্ৰীয় বেংকে মুকলি কৰিছে নতুন ১০০ টকীয়া নোট। কিন্তু এই বিষয়টোৱে পুনৰ পুৰণি বিতৰ্কৰ সৃষ্টি কৰিছে। কিয়নো নেপালৰ নতুন ১০০ টকীয়া নোটত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে ভাৰতৰ কেইবাটাও সীমান্তৱৰ্তী অঞ্চল।
নোটত ছপা মানচিত্ৰত নেপালে নিজৰ ভূখণ্ডত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছে লিপুলেখ, কালাপানী, আৰু লিম্পিয়াধুৰা অঞ্চল। যি বছৰ বছৰ ধৰি এই অঞ্চলসমূহ উত্তৰাখণ্ডৰ অংশ হৈ আহিছে। কাঠমাণ্ডুৰ এই পদক্ষেপক ভাৰত-নেপাল সম্পৰ্কত এক নতুন সমস্যাৰূপে হিচাপে দেখা গৈছে।
নেপালী নেচনেল বেংকৰ বিষয়াসকলে জনোৱা মতে, ১০০ টকীয়া নোটখনত পূৰ্বে নেপালৰ মানচিত্ৰ আছিল যদিও এতিয়া ২০২০ চনত জাৰি কৰা ৰাজনৈতিক মানচিত্ৰখন প্ৰতিফলিত কৰিবলৈ সলনি কৰা হৈছে, য’ত নেপালৰ সীমান্তৰ ভিতৰৰ তিনিটা অঞ্চল দেখুওৱা হৈছিল।
নতুন নোটখনৰ সন্মুখত বাওঁফালে মাউণ্ট এভাৰেষ্টৰ ছবি আৰু সোঁফালে নেপালৰ জাতীয় ফুলৰ ৱাটাৰমাৰ্ক আছে। কেন্দ্ৰত পাতল সেউজীয়া পটভূমিত নেপালৰ এখন বৃহৎ মানচিত্ৰ অংকন কৰা হৈছে। ইয়াৰ কাষতে অশোক স্তম্ভটোও ছপা কৰা হৈছে, য’ত বুদ্ধৰ জন্মস্থান লুম্বিনীক উজ্জ্বল কৰি তোলা হৈছে। টোকাটোৰ পিছফালে এটা শিং থকা গঁড়ৰ বৈশিষ্ট্য আছে।
২০২০ চনত তেতিয়াৰ নেপাল চৰকাৰে এখন নতুন ৰাজনৈতিক মানচিত্ৰ প্ৰকাশ কৰি লিপুলেখ, কালাপানী, আৰু লিম্পিয়াধুৰাক ইয়াৰ মূল ভূখণ্ডৰ অংশ বুলি দাবী কৰিছিল, মহাকালি নদীৰ উৎপত্তিৰ বাবে। নেপালৰ সংসদেও এই মানচিত্ৰত অনুমোদন জনায়। ভাৰতে এই পদক্ষেপক ধিক্কাৰ দি কয় যে, এই পদক্ষেপ ঐতিহাসিক তথ্য আৰু প্ৰশাসনিক বাস্তৱতাৰ সৈতে অসঙ্গতিপূৰ্ণ। এতিয়া মুদ্ৰা নোটত একেটা মেপ ব্যৱহাৰ কৰি সমস্যাটো পুনৰ জগাই তুলিছে।
ভাৰত আৰু নেপালৰ সীমা প্ৰায় ১,৮৫০ কিলোমিটাৰ, ভাৰতৰ পাঁচখন ৰাজ্যৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যায়। ১৮১৬ চনৰ চুগৌলি চুক্তিক দুয়োখন দেশৰ সীমা নিৰ্ধাৰণৰ ভিত্তি হিচাপে বিবেচিত হৈছে। মহাকালি নদীৰ মূল ধাৰাটোৰ ভিন্ন ব্যাখ্যাৰ পৰাই এই বিবাদৰ উদ্ভৱ হৈছে। ভাৰতে যিটোক মূল ধাৰা বুলি গণ্য কৰে, তাক নেপালে উপনৈ বুলি গণ্য কৰে, আৰু ইয়াতেই সীমাৰেখাক লৈ বিভ্ৰান্তি আৰু বিবাদৰ সৃষ্টি হয়।
