গুজৰাটৰ আহমেদাবাদত এয়াৰ ইণ্ডিয়াৰ বিমান দুৰ্ঘটনা সংঘটিত হোৱা কৰুণ ঘটনাৰ পিছত সকলো স্তম্ভিত হৈ পৰিছে। এই দুৰ্ঘটনাত ২৬৫ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে। ইয়াৰে ১২ জন ক্ৰু মেম্বাৰ আছিল। ইফালে খবৰ আহিছে যে এন এছ জিয়ে দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত বিমানখনৰ ব্লেক বক্সটো অধিগ্ৰহণ কৰি এতিয়া দুৰ্ঘটনাৰ কাৰণ জানিবলৈ চেষ্টা কৰিব।
এনে পৰিস্থিতিত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয় যে, ব্লেক বক্স হয় কি আৰু ই কেনেকৈ বিমান দুৰ্ঘটনাৰ বহু গোপন কথা উদঙাই দিব পাৰে। ইয়াৰ আঁৰৰ প্ৰযুক্তি ভালদৰে বুজি লও আহক-
ব্লেক বক্স কি?
ব্লেক বক্স হৈছে এটা বিশেষ যন্ত্ৰ যি প্ৰতিখন বিমানত স্থাপন কৰা হয় আৰু ইয়াৰ কাম হ’ল বিমানৰ সৈতে জড়িত গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য লিপিবদ্ধ কৰা। ইয়াৰ ৰং ক’লা নহয়, কিন্তু উজ্জ্বল কমলা ৰঙৰ যাতে দুৰ্ঘটনাৰ পিছত ইয়াক সহজে বিচাৰি পোৱা যায়।
এটা ব্লেক বক্স দুটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে। ইয়াৰে এটা হৈছে CVR যাক Cockpit Voice Recorder বুলি কোৱা হয়। নামৰ পৰা স্পষ্ট যে ই পাইলট আৰু সহ-পাইলটৰ মাজৰ কথা-বতৰা, এলাৰ্ম আৰু ককপিটৰ শব্দ ৰেকৰ্ড কৰে।
আনটো অংশ হৈছে FDR অৰ্থাৎ Flight Data Recorder, ই বিমানখনৰ উচ্চতা, গতি, দিশ, ইঞ্জিনৰ অৱস্থা আদিৰ দৰে কাৰিকৰী তথ্য ৰেকৰ্ড কৰে। যেতিয়া এখন বিমান দুৰ্ঘটনাৰ বলি হয়, তেতিয়া ব্লেক বক্সৰ সহায়ত দুৰ্ঘটনাৰ আগতে কি হৈছিল সেয়া বুজা যায়। ইয়াক অতি শক্তিশালী নিৰ্মাণৰ সৈতে তৈয়াৰ কৰা হৈছে যাতে দুৰ্ঘটনাৰ পিছতো ই নিৰাপদে থাকিব পাৰে। সমগ্ৰ বিশ্বতে বহুতো বিমান দুৰ্ঘটনাৰ আঁৰৰ অভাৱবোৰ ব্লেক বক্সৰ সহায়ত সমাধান কৰা হৈছে। ইয়াৰ পৰা পোৱা তথ্যৰ ভিত্তিত সময়ৰ লগে লগে বিমান উদ্যোগৰ সৈতে জড়িত কঠোৰ নিয়ম-নীতি প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল।
বিমান দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হ’লে তদন্তকাৰী সংস্থাসমূহে প্ৰথমে ব্লেক বক্সটো বিচাৰি উলিয়াবলৈ চেষ্টা কৰে, কাৰণ বিমানখনৰ সৈতে জড়িত আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যসমূহ ইয়াত লিপিবদ্ধ কৰা হয়। ইয়াৰে এটা অংশত পাইলটৰ মাত আৰু ককপিটৰ কথা-বতৰা ৰেকৰ্ড কৰা হয়, যাক চিভিআৰ বুলি কোৱা হয়। আনটো অংশত বিমানখনৰ কাৰিকৰী তথ্য যেনে গতি, উচ্চতা, দিশ, ইঞ্জিনৰ অৱস্থা আদি সংৰক্ষণ কৰা হয়।ইয়াক FDR বোলা হয়।
যেতিয়া বিমানখন দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হয়, তেতিয়া ব্লেক বক্সত উপস্থিত এই তথ্যসমূহ নিৰাপদ হৈ থাকে, কাৰণ ইয়াক অতি শক্তিশালী কৰি তোলা হয়। এই যন্ত্ৰটোত এটা সৰু সংকেত প্ৰদানকাৰী যন্ত্ৰও আছে, যিটো পানীত পৰিলেও ৩০ দিনৰ বাবে ইয়াৰ স্থানৰ তথ্য দিয়ে যাতে ইয়াক বিচাৰি পোৱা যায়। তদন্তকাৰীয়ে যেতিয়া ক’লা বাকচটো লাভ কৰে, তেতিয়া তেওঁলোকে এটা বিশেষ কম্পিউটাৰ ব্যৱস্থাৰ সহায়ত তাত লিপিবদ্ধ সকলো তথ্য পঢ়ে।
পাইলটসকলৰ শেষ কথা-বতৰা, এলাৰ্মৰ শব্দ, কাৰিকৰী ত্ৰুটিৰ তথ্যই দুৰ্ঘটনাৰ পূৰ্বে কি হৈছিল সেই কথা উদঙাই দিয়ে। ইয়াৰ দ্বাৰা দুৰ্ঘটনাৰ কাৰণ কাৰিকৰী দোষ, বতৰ বা মানুহৰ ভুল আছিল নেকি সেইটো বুজিবলৈ সহায় কৰে। এইদৰে ক’লা বাকচটোৱে দুৰ্ঘটনাৰ প্ৰকৃত কাৰণ জানিবলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
