উত্তৰ প্ৰদেশৰ লক্ষ্ণৌ জিলাৰ সীমান্তত অৱস্থিত ভৱেশ্বৰ মহাদেৱ মন্দিৰ। মোহনলালগঞ্জ তহচিল এলেকাৰ নিগোহানত ছাই নদীৰ পাৰত অৱস্থিত এই মন্দিৰটো। এই মন্দিৰটো লক্ষ্ণৌ, ৰায়েবাৰলী আৰু উন্নাও জিলাৰ সীমান্তৰ সংগমস্থলীত, য’ত বিহাৰ সাংসদকে ধৰি সমগ্ৰ ৰাজ্যৰ বহু ভক্তই দৰ্শনৰ বাবে আহে।
বিশ্বাস কৰা হয় যে, সঁচা হৃদয়েৰে ভক্তি কৰিলে ইয়াত নিশ্চিতভাৱে আশা পূৰ্ণ হয়। শাওণ মাহত ইয়াত ভক্তৰ যথেষ্ট ভিৰ হয়, যাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত এতিয়াৰে পৰাই মন্দিৰত শাওণৰ প্ৰস্তুতি আৰম্ভ হৈছে।
মন্দিৰৰ লগত জড়িত পৌৰাণিক বিশ্বাস অনুসৰি, দ্বাপৰ যুগত পাণ্ডৱসকলে নিৰ্বাসনৰ সময়ত মা-কুন্তীৰ সৈতে এই ঠাইলৈ আহিছিল। তেওঁলোকে এই মন্দিৰটো স্থাপন কৰিছিল। কোৱা হয় যে, শিৱ পূজা অবিহনে মা-কুন্তীয়ে পানীও সেৱন কৰা নাছিল। কিন্তু তাত শিৱ মন্দিৰ নথকাৰ বাবে ভীমে তাত শিৱলিংগ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। সময়ৰ লগে লগে সেই শিৱলিংগ নদীৰ মাটিৰ তলত পুতি থোৱা হৈছিল।
শ শ বছৰ পূৰ্বে সুদৌলী ৰাজ্যৰ ৰজাই সপোনত এই শিৱলিংগৰ বিষয়ে তথ্য লাভ কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত ৰজাই ইয়াক খনন কৰি শিৱ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰাই দিলে। এই মন্দিৰটো পৰৱৰ্তী সময়ত ভৱেশ্বৰ মহাদেৱ নামেৰে বিখ্যাত হয়।
কোৱা হয় যে, মোগল শাসক ঔৰংজেৱে এবাৰ মন্দিৰটো লুটপাত কৰিবলৈ আহিছিল। এই সময়ছোৱাত তেওঁ মন্দিৰত উপস্থিত থকা শিৱলিংগ ভাঙিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, তাৰ পিছত হঠাতে লাখ লাখ বুলবুলি চৰাইয়ে মোগল সেনাবাহিনীক আক্ৰমণ কৰিছিল, তাৰ পিছত ঔৰংজেৱে ইয়াৰ পৰা পলাই যাব লগা হৈছিল। এই ঘটনাৰ পিছত ঔৰংজেৱে নিজৰ ভুল মানি লৈ ক্ষমাও খুজিছিল।
মোগলৰ পাছত ব্ৰিটিছ চৰকাৰেও মন্দিৰৰ প্ৰাচীনতা জানিবলৈ মন্দিৰটো খনন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল যদিও খননৰ কাম আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে শিৱলিঙৰ আশে-পাশে হাজাৰ হাজাৰ বুলবুলি ওলাই আহি খননকাৰীক আক্ৰমণ কৰে। ইয়াৰ পিছত ইংৰাজ বিষয়াসকলেও মন্দিৰৰ পৰা পলাই যাব লগা হৈছিল।
পিছত সুদৌলীৰ ৰাজা ৰামপালৰ পত্নী গণেশ চাহিবাই এই মন্দিৰটো সংস্কাৰ কৰি তুলিছিল। এই ঘটনাৰ পিছতে এই মন্দিৰটো ভৱেশ্বৰ মহাদেৱ নামেৰে বিখ্যাত হৈ পৰে। মন্দিৰৰ পাৰত উপস্থিত থকা ছাই নদীয়ে মন্দিৰৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰে।
